ख्रीस्टियन सम्प्रदायअनुसार जनसंख्या !

रोमन क्याथोलिक (Roman Catholic) :-
ख्रीस्टियनहरुमा सबैभन्दा ठूलो सम्प्रदाय रोमन क्याथोलिक हो । रोमन क्याथोलिकको जनसंख्या २ अरबमा १ अरब २० करोड छ । यो सम्पुर्ण ख्रीस्टियनहरुको संख्याको करिब ६०% हो । बर्तमान समयमा पनि रोमन क्याथोलिकहरुको संख्या त्यतिकै ठूलो र धेरै छ  ।


अर्थोडक्स (Orthodox) :-
रोनम क्याथोलिक पछिको ठूलो सम्प्रदायको रुपमा अर्थोडक्सहरु आउछन । यी अर्थोडक्स मण्डलिहरु पनि धेरै किसिमका छन । ती मध्ये ग्राक अर्थोडक्स चर्चहरु मुख्य हुन । यो ग्रिक अर्थोडक्स भन्ने सम्प्रदाय पनि वास्तवमा रोमन क्याथोलिकहरु बाट नै छुटेर आएका हुन । यो ए. डि. १०५४ मा छुटेको थियो । प्रायः अर्थोडक्सहरु रोमन क्याथोलिकहरु बाट नै आएका हुन । यो ग्रिक अर्थोडक्स चाहिँ अर्को अर्थोडक्स पनि छन त्यो हो रसियन अर्थोडक्स ।


रसियन अर्थोडक्स (Russian Orthodox):-
धेरै किसिमका अर्थोडक्स मण्डलिहरु छन तर तिनीहरु मध्ये रसियन अर्थोडक्स चाहिँ एउटा मुख्य अर्थोडक्स मण्डली हो  । युक्रेनियन अर्थोडक्स र इजिप्सियन अर्थोडक्स भन्ने मण्डलिहरु पनि छन । यसबाट यो बुझ्न सकिन्छ कि धेरै किसिमका अर्थोडक्स मन्डलिहरु संसारमा छन । ती मन्डलिहरु सबैनै रोमन क्याथोलिक बाट छुटेर आएका हुन । त्यसकारण अर्थोडक्स मन्डलिहरु दोस्रो ठूलो साम्प्रदायिक झुन्डमा पर्दछन । रोमन क्याथोलिकहरुको संख्या १ अरब २० करोड छ भने त्यसपछि को दोस्रो ठूलो अर्थोडक्स मन्डलिको संख्या चाहिँ ४० करोड जति छ ।


एङ्लिकन चर्च (Anglican Church) :-
क्याथोलिक र अर्थोडक्स पछिको साम्प्रदाय चाहिँ एङ्लिकन चर्च हो । यो पनि रोमन क्याथोलिक चर्च बाट नै छुटेर आएको हो । र यो ए. डि. १५५० मा मात्रै छुटेर आएको हो । अर्थोडक्सहरु छुटेको करिब ५०० बर्ष पछि त्यहाँ अरु पनि दुई किसिमका नाम भएका चर्च थिए, जुन वास्तवमा एङ्लिकन चर्च नै हुन । अर्को एङ्लिकन चर्च पनि देश अनुसार फरक फरक नाम भए, र त्यसको नाम चर्च अफ इङ्ल्याड राखे पनि त्यो वास्तवमा त्यो एङ्लिकन चर्च नै हो । चर्च अफ इङ्ल्याण्ड (इङ्ल्याण्डको चर्च) र एपिस्कोपल चर्च लाई एङ्लिकन चर्च भनिन्छ । यी मण्डलिहरु रोमन क्याथोलिक चर्चहरुबाट ५०० बर्ष अगाडि छुटेका थिए । र यिनिहरुको संख्या पनि झण्डै २० करोड छ ।


प्रोटेस्टेन्ट चर्च (Protestant Church):-
माथी उल्लेख गरिका समुहहरु पछि सबैभन्दा ठुलो सम्प्रदाय चाहिँ प्रोटेस्टेन्ट हो । यो पनि रोमन क्याथोलिकहरु बाट नै ए. डि. १५१७ मा छुटेर आएको हो । जसलाई अंग्रेजीमा रिफर्मेसन अर्थात सुधारको समय पनि भनिन्छ । हामी सबैजना प्रोटेस्टेन्ट हौं । प्रोटेस्टेन्ट भित्र पनि थुप्रै सम्प्रदायहरु छन । यो संसारमा भएका प्रोटेस्टेन्टहरुको सम्प्रदाय देखेर अचम्म लाग्न सक्छ किनकि यहाँ २२ हजार सम्प्रदायहरु छन । २२ हजार त प्रोटेस्टेन्टहरुको मात्रै संख्या हो । तर अरु पनि थुप्रै समुह र सम्प्रदायहरु यश संसारमा ख्रीस्टियनका नामले चिनिन्छन ।

प्रोटेस्टेन्ट सम्प्रदायको संख्या किन यती धेरै भएको होला भन्ने लाग्न सक्छ, यशबारेमा पनि केही जानकारी लिनु राम्रो हुन्छ । यस्तो किन भयो भन्दा खेरी रिफर्मेसन (सुधार) को समय भन्दा अगाडि रोमन क्याथोलिक चर्चहरुमा एक जना ब्याक्तिले मात्रै शासन गर्ने चलन वा परम्परा थियो र मण्डली बिभाजन हुने सम्भावना कम हुन्थ्यो । तर सुधारको समय आयो र सबै स्वतन्त्र भए जसले सुधारका सथसाथै बिभाजन पनि ल्यायो । केही कमिकमजोरिहरू देखा परे पनि प्रोटेस्टेन्ट चर्च वास्तवमै एक किसिमको प्रजातान्त्रिक प्रणाली हो । समाजमा धेरै पाटिहरू भए जस्तै प्रोटेस्टेन्ट चर्चमा पनि धेरै सम्प्रदायहरु भएका हुन । कतिपय मानिसहरुले भन्छन कि अफ्रिकामा विशेष गरेर प्रत्येक दिन एक सयवटा नयाँ सम्प्रदाय को अविस्कार हुन्छ भनेर ।


प्रोटेस्टेन्ट चर्च चर्च भित्र सबैभन्दा ठूलो सम्प्रदाय वा एक नम्बर चाहिँ पेन्टिकोस्टल हो ।

#पेन्टिकोस्टल (Penticostal):-
पेन्टोकोस्टलको अर्को नाम पनि छ त्यसलाई हामी क्यारेस्मेटिक भनेर चिन्न सक्छौं । प्रोटेस्टेन्टहरुले अमेरिकामा चाहिँ छुट्टै नाम राखेका छन, अमेरिकामा यसलाई एसेम्ब्लि अफ गड वा एजि भनिन्छ । यो सम्प्रदाय निकै ठूलो भए पनि वास्तवमा एसेम्ब्लि अफ गड  चाहिँ एउटा सबैभन्दा नयाँ सम्प्रदाय हो । यो करिब १०० बर्ष जतिमात्रै पुरानो सम्प्रदाय हो । इ. सं. १९०० मा यो सम्प्रदाय सुरु भएको थियोे ।  सबैभन्दा पुरानो सम्प्रदाय रोमन क्याथोलिक हो । र यो ए. डि. ५९० मा रोमनक्याथोलिकका सबभन्दा पहिलो पोप नियुक्त गरिएको थियोे । त्यसकारण रोमनक्याथोलिक १५०० बर्ष पुरानो सम्प्रदाय हो । अर्को दोस्रो ठूलो सम्प्रदाय अर्थोडक्स हो । जुन १००० बर्स पुरानो छ । तेस्रो ठूलो सम्प्रदाय हो एङ्लिकन चर्च जुन ५०० बर्स अगाडि मात्रै सुरु भएको थियो । यो सुधार को समयपछि जब प्रोटेस्टेन्ट चर्चहरु सुरु भए त्यसमा सबभन्दा पहिलो सम्प्रदायको रुपमा लुथरन आएको थियोे । चौथो ठूलो सम्प्रदाय लुथरन नै हो । प्रोटेस्टेन्टमा लुथरन सबभन्दा पुरानो सम्प्रदाय मानिन्छ ।  मार्टिन लुथरन स्वयंले स्थापना गरेका हुनाले यो सम्प्रदाय सबैभन्दा पुरानो सम्प्रदाय मानिन्छ ।

यसको सुरुवात ए. डि. १५१७ मा भएको थियो । त्यसैगरी मेथोडिस्ट सम्प्रदाय पनि १६०० ए. डि. मा सुरु भएको हो । पाचौं ठूलो सम्प्रदाय प्रेस्बिटेरियन हो । यो सम्प्रदाय इ. सं. १६०० मा सुरु भएको हो । यसलाई जोन क्याथोलिक भन्ने एउटा ब्याक्तिले सुरु गरेका हुन । प्रोटेस्टेन्ट चर्चका मुख्य सम्प्रदायहरुको शुचि यश प्रकार छन:-

* पेन्टिकोस्टल ( क्यारेस्मेटिक ) - ए. डि. १९००
* ब्याप्टिस्ट - ए. डि. १६००
* मेथोडिस्ट - ए. डि. १६००
* लुथरन - ए. डि. १५१७
* प्रेस्बिटेरियन - ए. डि. १६००

साभार Dr. Thomas Hwang द्वारा लिखित पुस्तक "ख्रीस्टियन ईस्वरशास्त्रका महत्त्वपूर्ण शिक्षाहरु"